Nowe zmiany w Kodeksie Pracy wchodzą w życie 17 listopada 2023 r. na podstawie Rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 18.10.2023.
Dotyczy ono zmian w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.
Czyli mówiąc po ludzku jeśli jesteś pracownikiem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę i pracujesz przy komputerze lub innym monitorze – te zmiany dotyczą Ciebie. Jeśli zatrudniasz kogoś na umowie o pracę na stanowisku wymagającym kontaktów z monitorami (a ściśle – patrzenia w ten monitor, bo ja Was znam i zaraz ktoś zapyta o sprzątaczkę przecierającą monitory raz na dwa tygodnie) – te zmiany dotyczą też Ciebie.
PO CO NAM KOLEJNE ZMIANY?
Według ustawodawcy nowe regulacje mają być adekwatne do realiów stanowisk pracy, a więc przede wszystkim powszechnego stosowania do wykonywania pracy „systemów przenośnych” (czyli znowu mówiąc po ludzku – laptopów, tabletów itp.)
W ramach wprowadzonych zmian uaktualniona została definicja stanowiska pracy (tak, dobrze kojarzycie, to będzie wymagało zmian niektórych instrukcji stanowiskowych).
Obecnie stanowisko pracy obejmuje
⁃ przestrzeń pracy
⁃ wyposażenie podstawowe, w tym monitor ekranowy, klawiaturę, mysz lub inne urządzenia wejściowe oraz oprogramowanie z interfejsem dla użytkownika
⁃ krzesło i stół (ciekawe dlaczego ujęte oddzielnie, a nie jako wyposażenie podstawowe 😉 )
⁃ opcjonalne wyposażenie dodatkowe, w tym no. stację dysków, drukarkę, skaner, uchwyt na dokumenty, podnóżek.
LAPTOPY, TABLETY I INNE SYSTEMY PRZENOŚNE
To, co zostało wprowadzone jako nowość, to przepisy określające zasady korzystania z systemów przenośnych, czyli laptopów, tabletów itp. Jeżeli pracownik wykorzystuje taki sprzęt co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy lub pracuje zdalnie (!) pracodawca ma obowiązek dostosować jego stanowisko pracy do nowych wymagań. Rozporządzenie określa, że taki pracownik ma prawo żądać od pracodawcy dodatkowego wyposażenia do laptopa w postaci monitora stacjonarnego lub podstawy zapewniającej ustawienie ekranu tak, aby jego górna krawędź znajdowała się na wysokości oczu pracownika, a także dodatkowej klawiatury i myszy, co ma na celu zwiększenie komfortu pracy.
MEBLE
Nowe wymogi dotyczą również mebli biurowych, z których korzysta wyżej zdefiniowany pracownik. Według nowego rozporządzenia na życzenie pracownika stanowisko pracy należy wyposażyć w podnóżek.
OŚWIETLENIE
Wprowadzono także zasady dotyczące oświetlenia. Powinno ono być dostosowane do rodzaju wykonywanej pracy oraz (cyt.) „należy ograniczyć olśnienie bezpośrednie od opraw, okien, przezroczystych lub półprzezroczystych ścian albo jasnych płaszczyzn pomieszczenia oraz olśnienie odbiciowe od monitora ekranowego, w szczególności przez stosowanie odpowiednich opraw oświetleniowych, instalowanie urządzeń eliminujących nadmierne operowanie promieni słonecznych padających na stanowisko pracy”.
Mnie osobiście urzekła nazwa „olśnienie bezpośrednie”. A generalnie chodzi o to, żeby pracownikowi nic nie świeciło po oczach. I ma on prawo żądać od pracodawcy usunięcia tego, co go bezpośrednio olśniewa. Rozporządzenie wymienia te wszystkie oprawy i urządzenia, ale może czasami wystarczy przestawić biurko…
DO KIEDY TRZEBA TO ZROBIĆ?
Na wprowadzenie wyżej wymienionych zmian, czyli dostosowanie istniejących stanowisk pracy, pracodawcy mają 6 miesięcy, czyli do 17 maja 2024 roku. Natomiast nowo tworzone stanowiska muszą spełniać te warunki od razu. Trzeba też pamiętać, że zmiana umowy ze zlecenia na umowę o pracę będzie w tym przypadku traktowana jako stworzenie nowego stanowiska (przypominam – zasady dotyczą pracowników, czyli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę; wbrew powszechnemu nazewnictwu osoba wykonująca zlecenie lub dzieło pracownikiem nie jest i może być olśniewana bezpośrednio ile dusza zapragnie. Ba, nie ma nawet obowiązku zapewniania jej krzesła, stołu czy sprzętu – o ile zawarta umowa nie stanowi inaczej).
OKULARY I SOCZEWKI KONTAKTOWE
Nowe rozporządzenie określa również, że pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom profilaktyczną opiekę zdrowotną „w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach”, czyli de facto w Kodeksie Pracy i w rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej dotyczącym badań i orzeczeń lekarskich pracowników. Może w nich być zawarte zalecenie w zakresie korekcji wzroku. Dotychczas pracodawca miał obowiązek zapewnienia pracownikom okularów korygujących wzrok. Obecnie
Rozszerzono ten przepis o soczewki kontaktowe. Wiążące będzie tu wskazanie lekarskie na orzeczeniu (warto tego przypilnować w czasie wstępnych lub okresowych badań medycyny pracy) – jeśli będzie wpisane, że pracownik ma nosić „okulary”, to pracodawca nie może zamienić tego na soczewki nawet na wniosek pracownika. Biorąc pod uwagę, że do końca grudnia badania medycyny pracy muszą zrobić wszyscy pracownicy, którym orzeczenia wygasły w czasie stanu epidemii i zagrożenia epidemią, z tej zmiany przepisu będzie mogła skorzystać spora grupa pracowników.